Cov txheej txheem:

Yuav ua li cas Vaj Ntxwv Hammurabi hloov Babylon mus rau hauv lub xeev muaj zog tshaj plaws ntawm lub ntiaj teb thaum ub
Yuav ua li cas Vaj Ntxwv Hammurabi hloov Babylon mus rau hauv lub xeev muaj zog tshaj plaws ntawm lub ntiaj teb thaum ub

Video: Yuav ua li cas Vaj Ntxwv Hammurabi hloov Babylon mus rau hauv lub xeev muaj zog tshaj plaws ntawm lub ntiaj teb thaum ub

Video: Yuav ua li cas Vaj Ntxwv Hammurabi hloov Babylon mus rau hauv lub xeev muaj zog tshaj plaws ntawm lub ntiaj teb thaum ub
Video: Raug koj dag kuv ris siab hlos 3/16/2018 - YouTube 2024, Tej zaum
Anonim
Image
Image

Ntawm qhov chaw sib ntsib ntawm tus dej loj Tigris thiab Euphrates, lub nroog loj loj ntawm Npanpiloo ib zaug sawv. Ib cheeb tsam me me hauv zej zog tau loj hlob mus rau hauv lub tebchaws Babylonian uas muaj zog heev. Npanpiloo tau rov ua dua thiab rhuav tshem, nws tsis muaj nyob hauv lub xyoo pua 2, tab sis lub yeeb koob ntawm lub xeev zoo no tseem muaj sia nyob niaj hnub no. Babylon tshuav nws qhov zoo hauv yuav luag txhua yam rau nto moo tshaj plaws ntawm nws cov vaj - Hammurabi. Tus txiv neej no tau hloov pauv Babylon mus rau qhov tseem ceeb tshaj plaws kev lag luam thiab kev coj noj coj ua ntawm Middle East. Tus vaj ntxwv no tau ua dab tsi tshwj xeeb kom nws lub npe tau hnov, yuav luag plaub txhiab xyoo tom qab nws tuag?

Thaum Hammurabi yug los, cov kws sau keeb kwm tsis tuaj yeem tsim kom muaj tseeb. Ib yam nkaus uas cov kws tshaj lij ntseeg hais tias yog nws tseem hluas thaum nws nce lub zwm txwv. Ib qho ntxiv, lub npe ntawm tus vaj ntxwv Babylonian uas nto moo yog qhov paub tsis meej rau cov kws tshawb fawb. Qee tus kws tshaj lij ntseeg tias nws yog "Hammu-rabi", uas txhais tau tias "yawg koob." Muaj cov kws tshaj lij uas xav tau rau qhov version uas qhov tseeb nws yog "Hammu-rapi", uas yog, "poj koob yawm txwv-kho."

Babylonian huab tais Hammurabi
Babylonian huab tais Hammurabi

Thaum kaj ntug ntawm Hammurabi txoj kev kav, Babylonia yog lub xeev coj nruj heev. Ntau lub nroog me me tsis pub dhau ib puag ncig tsawg dua ib puas kilometers. Lub sijhawm pib ntawm kev kav tus vaj ntxwv no yuav tsis muaj txoj sia nyob mus txog niaj hnub no, yog nws tsis yog rau Npanpiloo kev coj noj coj ua lub npe xyoo raws li qee qhov kev ua tseem ceeb ntawm cov vaj ntxwv. Qhov pib ntawm kev kav Hammurabi tau cim los ntawm kev tsim "kev ncaj ncees". Nov yog kev zam txim ntawm txhua qhov nuj nqis rau txhua tus neeg nyob hauv. Cov neeg Npanpiloo hu ua xyoo thib ob ntawm tus vajntxwv no ntawm lub zwm txwv "xyoo kev ncaj ncees ntawm Hammurabi." Nov yog lub sijhawm txij xyoo 1793 txog 1750 BC.

Daim duab qhia chaw ntawm Ancient Babylonian Kingdom
Daim duab qhia chaw ntawm Ancient Babylonian Kingdom
Lub ruins ntawm lub xeev loj tshaj plaws ntawm nws lub sijhawm - Babylonian lub nceeg vaj
Lub ruins ntawm lub xeev loj tshaj plaws ntawm nws lub sijhawm - Babylonian lub nceeg vaj

Babylon los ntawm lub sijhawm no yog lub xeev hluas heev - nws muaj hnub nyoog tsawg dua ib puas xyoo. Thawj kaum tsib xyoos ntawm Hammurabi txoj kev kav tsis suav nrog hauv txhua txoj hauv kev hauv keeb kwm cov ntaub ntawv. Cov kws sau keeb kwm tsuas paub tias huab tais tau rov txhim kho nws lub xeev thiab nthuav nws los ntawm kev kov yeej ntawm cov neeg nyob sib ze. Nws ua qhov no zoo heev thiab lub nceeg vaj tau nce ntau.

Hauv Hammurabi, Babylon tau dhau los ua lub teb chaws muaj zog
Hauv Hammurabi, Babylon tau dhau los ua lub teb chaws muaj zog

Qhov tseem ceeb tshaj plaws, tus tswj hwm no tau nco qab ua tsaug rau Txoj Cai ntawm Hammurabi, uas tau sau rau ntawm tus ncej zeb. Cov ncej no tau sib npaug rau tib neeg qhov siab thiab tau muab tso rau hauv txhua lub nroog ntawm Npanpiloo lub nceeg vaj. Tab sis txoj cai 282 txoj cai no tsuas yog ib qho ntawm kev ua tiav ntawm tus thawj coj zoo, uas tau hloov lub nroog-xeev ntawm Babylon uas tsis tau muaj dua los ua lub hwj chim tseem ceeb ntawm Mesopotamia thaum ub.

Txoj Cai Hammurabi tsuas yog ib qho ntawm ntau qhov kev ua tiav ntawm tus kav loj no
Txoj Cai Hammurabi tsuas yog ib qho ntawm ntau qhov kev ua tiav ntawm tus kav loj no

Thoob plaws nws txoj kev kav, Hammurabi tau ua tus piv txwv zoo ntawm kev sib koom ua tub rog lub zog, kev tshaj lij kev txawj ntse thiab kev muaj peev xwm ua nom tswv los tsim thiab tswj hwm lub tebchaws uas nthuav los ntawm Persian Gulf hauv av. Ntxiv nrog rau kev cai lij choj rau ntawm tus ncej zeb, tus txiv neej zoo no yog tus tswv kav, muaj peev xwm ua tub rog, muaj peev xwm tshaj lij tshaj lij, thiab tus thawj coj zoo.

Hammurabi dhau los ua vajntxwv loj tshaj plaws ntawm nws lub sijhawm vim nws yog tus tswv xeev ntse. Nws tau ua haujlwm nws txoj hauv kev los ua tus thawj coj hauv cheeb tsam nrog cov txuj ci zoo kawg. Vajntxwv Npanpiloo paub yuav xaus qhov kev sib koom tes uas tsim nyog thiab tseem muaj npe nrov ua kom nws tawg sai li sai tau thaum nws tsis muaj txiaj ntsig. Hammurabi muaj lub network txhim kho neeg soj xyuas zoo rau lub sijhawm ntawd. Nws yog tus tswj hwm tshaj plaws hauv cheeb tsam. Kev tshaj lij kev tshaj lij tau pab txhawb kev nyiam ntawm Babylonian lub nceeg vaj. Nyob rau tib lub sijhawm, tsar tau txhim tsa nws lub zog ua tub rog. Hammurabi txoj kev kav yog zoo li kev txawj ntse chess game, qhov uas tus huab tais yeej tsis muaj qhov txwv.

Hammurabi - tus tsim thiab kov yeej

Lub xeev Babylonian tau nthuav dav thiab dhau los ua neeg vam meej hauv Hammurabi
Lub xeev Babylonian tau nthuav dav thiab dhau los ua neeg vam meej hauv Hammurabi

Hammurabi dhau los ua thawj tus vaj ntxwv Babylonian los txhim kho cov phab ntsa tiv thaiv ib puag ncig lub nroog. Nyob rau tib lub sijhawm, tus thawj coj tau sim ua rau nws tus kheej nrog nws cov ntsiab lus los ntawm kev tshaj tawm kev tshaj tawm tshem tawm tag nrho lawv cov nuj nqis. Vajntxwv rov hais dua qhov kev piav tes piav taw no plaub zaug thaum nws kav. Zoo li tus tswv xeev tam sim no lossis tus kav nroog uas tau nce nws lub koob npe nrov los ntawm kev kho txoj hauv kev thiab txhim kho choj hauv nws lub nroog, Hammurabi tau dhau los ua nom tswv ntau dua nrog ntau qhov haujlwm loj. Nws tau tsim cov tuam tsev, tsev pheeb suab ntaub, tsev fuabtais, tus choj hla tus Dej Euphrates, uas tso cai rau lub nroog nthuav dav ntawm ob lub txhab nyiaj. Hammurabi tau khawb qhov dej loj, uas tau pib tiv thaiv thaj av Npanpiloo los ntawm dej nyab.

Hammurabi paub ntau txog kev txhawb nqa tus kheej
Hammurabi paub ntau txog kev txhawb nqa tus kheej

Kev nqis peev uas nws tau them tawm zoo li Babylon maj mam txhim kho mus rau hauv lub xeev muaj nyiaj thiab vam meej. Hammurabi, nyeg, ua kom ntseeg tau tias txhua tus paub tias tsuas yog nws tau koom nrog hauv txhua yam uas coj kev vam meej hauv lub tebchaws. Tus huab tais tau ua kom ntseeg tau tias txhua qhov kev ua tiav tau qhia rau cov neeg. Piv txwv li, thaum nws ua tus kwj dej, nws tau sim qhia rau txhua tus paub tias nws tsuas yog ua tiav nws lub luag haujlwm rau cov vaj tswv uas tau tso cai rau nws nrog thaj av no. Muaj peev xwm heev PR.

"Kuv tig lub ntug dej ntawm Euphrates ntawm ob sab mus rau thaj av cog qoob loo," tshaj tawm Hammurabi, raws li Keeb Kwm Kev Ua Phem los ntawm keeb kwm Will Durant. "Kuv tau nchuav cov hmoov nplej, kuv muab cov av zoo rau hauv av … Kuv tau sau cov neeg tawg tawg thiab muab cov nyom thiab dej rau lawv. Kuv muab txhua yam rau lawv, Kuv ua rau lawv muaj txiaj ntsig ntau thiab ua rau lawv nyob hauv qhov chaw muaj kev thaj yeeb nyab xeeb."

Vajntxwv Npanpiloo yog tus kav uas txawj ntse thiab muaj peev xwm ua nom ua tswv
Vajntxwv Npanpiloo yog tus kav uas txawj ntse thiab muaj peev xwm ua nom ua tswv

Tom qab ntau xyoo dhau los ntawm kev tsim Babylon, Hammurabi dhau los ua qhov muaj zog txaus los pib ua tsov rog ntawm kev kov yeej. Uas nws ua tau zoo heev hauv kev ua. Hammurabi tau kov yeej Eshnunna sab hnub tuaj, Assyria nyob rau sab qaum teb, Larsa nyob rau sab qab teb, thiab Mari nyob rau sab hnub poob. Tsar paub zoo npaum li cas, txawm hais tias muaj qhov sib txawv, los ua ke lub zog thiab kev ua nom ua tswv. Hammurabi tau sib koom tes nrog lwm tus kav, thiab tom qab ntawd tsoo lawv thaum nws yooj yim rau nws. Nws kuj tau ua tsov rog nyob rau hauv txoj kev cunning heev. Ib qho ntawm nws cov lus dag yog txiav cov dej xa mus rau lub nroog uas raug kaw. Tom qab ntawd nws txawm siv nws txoj kev nqhis los yuam cov thawj coj ntawm lub nroog kom swb, lossis tam sim ntawd tso cov dej ntws mus rau hauv nroog, ua rau muaj dej nyab loj. Tom qab ntawd, qhov kev tawm tsam yeej ib txwm ua kom tiav.

Hammurabi Code - piv txwv ntawm tus qauv raug cai

Hammurabi's Codex, carved hauv pob zeb
Hammurabi's Codex, carved hauv pob zeb

Txoj cai lij choj nyuaj ntawm Hammurabi tau them tag nrho cov teeb meem ntawm lub neej hauv lub xeev: los ntawm kev nyab xeeb, kev tsim kho, cov hauv paus ntsiab lus ntawm kev txais qub txeeg qub teg, kev qhuab qhia, tus cwj pwm ntawm qhev, se thiab xaus nrog cov nqi uas cov kws kho tsiaj qub tau them rau txoj cai kho nyuj thiab nees luav. Qhov no, tau kawg, tsis yog thawj txoj cai lij choj hauv keeb kwm, Hammurabi tau suav nrog cov cai tsim los ntawm cov vaj ntxwv yav dhau los rau hauv nws txoj cai. Tab sis qhov tseem ceeb tshaj plaws yog nws tau pom lub tswv yim ntawm ib haiv neeg tsim los ntawm txoj cai ntawm txoj cai lij choj thiab kev txiav txim siv tau rau txhua tus.

Lub puas ntawm Babylon loj
Lub puas ntawm Babylon loj

Cov kws tshaj lij hauv thaj chaw hais tias muaj ntau txoj cai lij choj uas peb yuav cais tawm tias yog hnyav lossis tsis zoo nyob rau niaj hnub no. Nrog rau qhov no, muaj lwm qhov uas cuam tshuam nrog kev saib xyuas rau cov pej xeem zoo ib yam thiab lub luag haujlwm rau kev ua txhaum cai thiab ua txhaum txoj cai ntawm lwm tus neeg. Hammurabi txoj cai lij choj suav nrog cov yam paub niaj hnub no, xws li lub hauv paus ntsiab lus ntawm kev xav tias tsis muaj txim. Raws li txoj cai no, txhawm rau rau txim rau tus neeg, nws yog thawj qhov yuav tsum tau sau cov pov thawj ntawm nws qhov kev ua txhaum. Tsis tas li ntawd, txoj cai tswj hwm thiab txawm tias muab rau kev them nyiaj yug menyuam.

Cov seem ntawm lub nceeg vaj zoo no khaws cov kev xav ntawm nws yav dhau los zoo
Cov seem ntawm lub nceeg vaj zoo no khaws cov kev xav ntawm nws yav dhau los zoo

Hammurabi yog tus coj siab zoo

Hauv qhov kev nkag siab, Hammurabi Code kuj tseem yog cov cuab yeej kev sib raug zoo rau pej xeem, nws txoj hauv kev maj mam tshaj tawm nws tus kheej ua tus huab tais muaj tswv yim thiab ua siab zoo. Txog qhov kawg no, tus qauv khaws cia ntawm Hammurabi tus ncej zeb piav qhia nws lub rooj sib tham nrog Shamash, Babylonian vaj tswv ntawm Kev Ncaj Ncees. Vajntxwv xav kom nws cov neeg lees paub nws tsis yog tsuas yog tus kav loj tshaj tiv thaiv nws cov pej xeem. Hammurabi xav ua rau nws cov pej xeem ib yam kev sib haum xeeb ntawm vaj tswv hauv ntiaj teb, tus thawj coj tub rog, tus tsim lub tsev zoo thiab tus kws txiav txim plaub nruj tab sis ncaj ncees.

Ishtar Gate hauv Babylon
Ishtar Gate hauv Babylon

Hammurabi yog tus pioneer hauv thaj tsam ntawm kev nom tswv txhawb tus kheej. Txawm li cas los xij, daim duab nws tsim tsis yog ua kom pom tseeb. Nws yog tus thawj coj siab zoo tiag tiag uas xav kom nws cov neeg nyob ua neej zoo dua. Hauv vaj ntxwv kev sib tham nrog nws cov neeg ua haujlwm, nws hais meej tias txhua tus neeg uas ntseeg tias lub tsev hais plaub tau ua phem rau nws tsis ncaj ncees tuaj yeem tig mus rau lawv tus huab tais rau kev thov rov hais dua. Raws li nws tus kws sau keeb kwm Van De Mierop sau, "Hammurabi ua kom ntseeg tau tias txhua tus neeg yuav raug txiav txim ncaj ncees thiab yuav tsum tsis txhob ntshai nws lub zog."

Yog tias koj xav paub keeb kwm, nyeem peb kab lus ntawm Dab tsi yog qhov zais cia tau tshawb pom los ntawm lub nroog Loos Roman thaum ub ntawm Timgad, uas tau faus rau hauv cov xuab zeb ntawm Africa ntau dua 1000 xyoo.

Pom zoo: